The great escape… weg van Facebook en co.

Het is weeral een hele tijd geleden dat ik hier iets postte en dat heeft alles te maken met deze prachtige maar veeleisende episode in ons leven: nog steeds verbouwen, een tweede kindje, terug fulltime werken en de “schrijfpuf” die even uit bleef. Maar… ik ben terug en zoals de titel van deze blog al verklapt heb ik een paar weken geleden mijn Facebook en Instagram-account definitief verwijderd. WhatsApp gaat er ook eens een keer aan geloven als de nodige mensen hiervan op de hoogte zijn. Dat is echter een moeilijke die ik goed moet voorbereiden, omdat mijn schoolteam hiermee werkt.

“Ik hoop op een rijker leven met minder vlugge virtuele contacten en meer echte gesprekken waar het scala aan “emoji’s” zich niet beperkt tot het aantal gele mannetjes, irritante GIF’S of duimpjes waaruit je kan kiezen. #likeitornot”

Virtuele vrijheid

Een dartele sociale vlinder ben ik nooit geweest, maar ik hou van mensen en hun verhalen. Ik krijg zelf ook graag bevestiging en erkenning. “Ik mag er toch wel zijn zoals ik ben he?” Acceptatie door anderen is belangrijk voor onze eigenwaarde, maar het is onmogelijk om door iedereen graag gezien te worden. Ik weet heus wel dat een “emo-bericht” op Facebook omdat ik iets super-maar-dan-ook-super-erg vind niets oplost. Ik weet dat een snelle commentaar soms tot een hele polemiek uitdraait, terwijl je gewoon een beetje troost en begrip zoekt. En toch, … als je je alleen voelt kan het een uitdaging zijn om niets te delen of even een Whatsappje te sturen in één van de vele groepjes.

Natuurlijk waren daar ook de haast obligate foto’s van onze schattige kindjes en ander moois, maar ik kon het niet laten om ook kritische opinies te delen. Zo vond ik een tijd terug de mondmaskerplicht in het bos, op de heide of eender welk rustig dorp of natuurgebied een maatregel die er echt over ging. Ze hebben dat idiote plan dan ook al snel laten varen en het beperkt naar binnenruimtes. Maar dan krijg je paternalistische privéberichten door “vrienden” en taggen ze je bij één van de miljoenen Facebookberichten van Van Ranst en co. Het is toch niet dat je een antivaxer bent als je je even kritisch uitlaat over de zin en onzin van bepaalde dingen?

“Het was de laatste jaren vaak uit frustratie en bij gebrek aan klankbord dat ik dingen postte die me dwars lagen, maar op zo’n platform als pakweg Facebook is er weinig plaats voor nuances en gaat de echte boodschap snel verloren.”

Fomo

Ik had eerst enkel Facebook en Messenger, later ook Instagram en WhatsApp. Facebook vond ik in het begin echt fijn en ik postte een hele hoop nonsens en persoonlijke foto’s. Waarom doe je zoiets eigenlijk? Die spanning en de reacties die gaan komen als je iets post is de hele bedoeling. Zo geraak je er volgens mij ook aan verknocht. Je deelt meer van jezelf, waardoor je er ook meer waarde aan gaat hechten. Het was een tijdje een soort verlengstuk van mezelf en het was ook fijn om andermans evenementen, foto’s en verhalen te kunnen bekijken. Akkoord, sommigen hielden zich enkel bezig met spelletjes zoals Candy Crush of Farmville en dan kreeg je berichten in je tijdlijn dat iemand zijn geit was ontsnapt en of je ze alsjeblief mee wil helpen vangen. Klik hier en ontvang…

Soms was het ook confronterend. Mensen kiezen er vaak voor om enkel de fijne en flatterende momenten te delen en hoewel ik dat wel weet, ervaarde “FOMO-girl” dat niet altijd zo. Er is altijd iemand knapper, interessanter, grappiger, succesvoller, … Genoeg is genoeg. Facebook was ook zo slim om er altijd anders uit te zien. Je tijdlijn was nooit hetzelfde en je kon letterlijk uren scrollen. De laatste tijd ergerde ik me net aan het algoritme dat ervoor zorgde dat je niets terug vond. Ook die obligate adds en gepersonaliseerde reclame omdat je toevallig eens naar de website van merk Huppeldepup had gesurft of veel straffer, omdat je een onafgewerkte zoekterm in Google typte.

“Als een dwangneuroot scrollen en swipen op mijn gsm. Een dood moment? Even Facebook checken want ik mocht toch niets missen he. Snel naar het toilet en hop de gsm mee. Misschien was er wel een leuke uitstap waar anderen naartoe gingen? Op de speelmat bij de kindjes. Misschien had die ene mama die ik zo graag volg op Instagram nog iets interessants gepost? ’s Nachts tijdens de eerste zware weken met ons Nilske. Pling! Plong! Bzzz… Daar brulden foto’s en random berichten in de WhatsApp-groepjes mijn concentratie weg. Wat moest ik ook al weer regelen voor Toon zijn school? Filmpje hier, reeltje daar, picture perfect family hier, wedstrijd checken daar,… . Bang om iets te missen en achteraf met een leeg gevoel door al die verloren tijd bleef ik achter. Ik voelde me vaak ronduit eenzaam.”

In het begin was Instagram een fijn nieuw platform… tot Big Brother Facebook het opkocht. Ik vond het ook altijd zo spijtig om interessante Insta-posts of verhalen te lezen die dan afgewisseld werden met doelgerichte reclame. Instagrammers die door dezelfde bedrijven zoals JBC of Hello Fresh gesponsord werden, moesten op hetzelfde uur en op dezelfde dag posten. Dan ben je een aangrijpend verhaal aan het lezen en opeens geeft die persoon kortingscodes weg. Het leek wel of iedereen reclame begon te maken.

Het keerpunt

Ik trek me het hele “coronagedoe” enorm aan zoals je hierboven al kon lezen en meer dan eens is het me echt te veel. Wanneer ik dit schrijf heb ik een zoveelste test moeten doen als klasjuf, hebben we een tweede quarantaine achter de rug sinds september en dragen mijn leerlingen verplicht mondmaskers op school. Daar horen dus technisch gezien ook kleuters bij vanaf zes jaar, maar het gebod telt enkel voor de lagere school. Scholen mogen leerlingen weigeren die geen mondmasker dragen en de regering/het regime rekent op de leerkrachten om alle regeltjes blindelings te handhaven en stiekem vooral geen eigen mening te hebben? De binnenspeeltuinen zijn plots gesloten, maar andere zaken blijven rustig zijn gangetje gaan. Eerst waren de kinderen niet zo’n groot probleem, maar nu lijken zij wel de grote broeihaard en zondebok te zijn. Ik vind het heel moeilijk om achter elke maatregel te staan. 11 van mijn 17 leerlingen hebben de laatste 6 maanden corona gehad. Dan is de invoering van die kinderkapjes toch eerder een doekje tegen het bloeden.

“Ik kan er echt niet aan doen maar ik heb in eerste instantie de neiging om mijn verbolgenheid via een onbedwingbare woordenstroom naar buiten te spuwen. Het is de onmacht en de constante onzekerheid die me parten speelt de laatste jaren. Ja, wie had dat gedacht dat we intussen al over drie schooljaren spreken? Wie had gedacht dat ik met een nietjesmachine kapotte kindermondmaskers moet repareren en ze kwistig in het rond mag uitdelen omdat leerlingen er geen bij hebben. Als we de kindjes effectief zouden weigeren in de klas dan zouden er veel kinderen thuis zitten… Wat snak ik er naar om nog eens onbezorgd les te kunnen geven.”

De laatste maanden in het tweede leerjaar waren zalig, maar ook een rollercoaster van besmette kinderen, families in quarantaine, de spanning om zelf anderen te besmetten, het beestje mee naar huis te nemen en door te geven (ongevaccineerd zwanger zijn en bevallen was ook geen topper vorig schooljaar), zelf in quarantaine moeten, verhitte discussies over de zin en onzin van de maatregelen, ergernis over bepaalde rechten die volgens mij geschonden worden in het mom van “het doel heiligt de middelen” maar die met de mantel der overheidsliefde bedekt worden.

“Ik kan al een tijdje het nieuws niet vaak meer verdragen en ik zet enkel muziekzenders op. De emotionele impact op jonge kinderen en eigenlijk op mensen van alle leeftijden wordt volgens mij enorm onderschat. Het gebeurde dat het me te hoog zat en dat ik dingen zei en even ook echt meende zoals: “ik wou dat de wereld ontplofte, dan was het boenk direct gedaan voor iedereen.” Nee, dan weet je dat je even afstand moet nemen want dat zijn geen fijne gedachten.”

Maar de zorg dan? Mijn zus werkt zich al jaren krom en nu ineens is er een probleem. Moest die collega die zwanger was niet vervangen worden? Moest die collega die op pensioen ging ook niet vervangen worden? Was het echt nodig om de verpleging te volgen en om de vijf minuten te chronometreren? Dat deden ze dus al meer dan tien jaar geleden ook al. Los van de goede bedoelingen van alle artsen en verplegend personeel, ziekenhuismanagement is een killer. Mijn geplande thuisbevalling die godzijdank ook effectief thuis kon doorgaan was mede daardoor een bewuste keuze. Ik wou niet naar dat kil gebouw om tijdens de weeën een coronatest te ondergaan om vervolgens met mondmasker te moeten bevallen. Die dreiging dat ze je pasgeboren baby zouden afpakken, wat ze effectief ook waagden in sommige gevallen deed mijn bloed koken. Ik was blij dat mijn huisdokters hier ook voor opkwamen en effectief vrouwen op het hart drukten om hen te bellen als ze in het ziekenhuis lastig deden.

“Het geheim van geluk is vrijheid en het geheim van vrijheid is moed.”

Thucydides

Van echt profiel naar schaduwprofiel.

Facebook vindt het niet fijn dat ik geen klantje meer ben van zijn platformen. Het was al vrij complex om er echt uit te stappen en ik kreeg van hen een maand bedenktijd alvorens mijn gegevens “definitief” verwijderd worden. Zo gauw ik moedwillig of per ongeluk naar die site surf, als ik op een link klik of … wordt mijn profiel automatisch terug geactiveerd. Ik hou voet bij stuk, mijn Facebookleven is gedaan. Mijn schaduwprofiel is er echter nog wel en kan ik nooit bekijken, laat staan er komaf mee maken.

Een schaduwprofiel is wat Facebook over je te weten komt via andere gebruikers. Het straffe is dat je zelf geen account moet hebben, maar dat het volstaat om met iemand in contact te staan die Facebook heeft. Ze willen weten wat je leuk vindt, want data verzamelen is big business. Voorbeelden legio van schendingen van de privacy.

Door de banden te verbreken met Facebook en consorten lijkt het net of ik virtueel zelfmoord pleeg, maar ik ben er klaar mee. Het tienermeisje van weleer dat wanhopig hunkerend naar echte vriendschappen en misschien zelfs liefde een profiel aanmaakte, bestaat niet meer. Ik besef dat ik niet direct op de hoogte ga zijn van sommige dingen, maar dan is dat maar zo. De hoop op een zekere rust en meer oprechte aandacht voor het leven is het allemaal waard. De voorbije weken heb ik het niet gemist en ik verwacht niet dat het nog gaat komen.

Voor alles is er een platform. Wanneer je een uitnodiging stuurt via Whatsapp is het na een hele resem comments moeilijk om door het bos de bomen te zien als je die afspraak niet direct noteerde. Ik vind het makkelijker om een mailtje na te lezen want die kan je altijd nog uit je archief vissen.

Ik wil onze jongens ook meer beschermen en zal daarom steeds minder duidelijke foto’s van hen delen. Zij hebben mij immers geen toestemming gegeven om deze beelden te delen en hoe fier ik ook ben en hoe fotogeniek ik ze ook vind, hun privacy wil ik respecteren.

Waarom deze blogpost?

Het is uiteraard niet mijn bedoeling om iedereen aan te zetten om hun accounts op sociale media te verwijderen. Dat is net het tegenovergestelde van mijn visie op de wereld. Mensen zouden meer mogen leven en niet te snel op hun woorden gepakt worden. Het fijne aan een echt gesprek is dat het niet altijd politiek correct, woke of whatever moet zijn. Soms is het zo heerlijk om compleet over the top dingen te zeggen om wat stoom af te blazen. Hoe vaak heb ik tijdens mijn opleiding niet gezegd: ”Dat ik het school in de fik ging steken!” , terwijl er geen greintje pyromanie in mij zat en ik er geen woord van meende. Het deed gewoon zoveel deugd om met veel drama en … die woorden te gebruiken omdat een docent ons op het laatste moment met een berg taken opzadelde of omdat die ons niet serieus nam.

“Alle ministers den bak in!” hebben we hier ook al dikwijls tegen elkaar gezegd. Heb ik mijn handboeien al gereed gepakt? Nee, ik heb dat zelfs niet. Is het fijn om zoiets te zeggen? Ja en dat lucht op. Het is een manier om met stress om te gaan en om begrip te vragen. Hoe zalig is het wanneer iemand onbevooroordeeld naar je luistert en je even compleet laat door razen zonder je op andere gedachten te brengen, problemen te minimaliseren of te ontkennen. Doe je zoiets op Facebook? Misschien gaan mensen je rapporteren of op zijn minst eens met hun wenkbrauwen fronsen. Alle nuances ontbreken en je bent al gauw een antivaxer, een dissident, welk hokje ook maar past om maar wat te zeggen. Maar hey, Facebook ik heb je goednieuwsshow, uitlach-tv en je controlemechanismen niet nodig.

“Als je geen vrede kan vinden binnenin jezelf, zal je het nooit ergens anders vinden.” 

Marvin Gaye

De traagheid van een gesprek. De stiltes, een zucht tussen de woorden, … Wat een rijkdom dat we hiertoe in staat zijn. Wat een gemis enkel te bestaan vanachter een schermpje. Wat een geluk dat al mijn gênante puber perikelen niet digitaal te herbeleven zijn. Wat een verschrikking om te leven met het gegeven dat dat ene moment voor altijd ergens op de loer ligt, hapklaar te wachten op iemands slechte bedoelingen. Nee, het is niet zo romantisch en zwart-wit zoals ik het nu schets. Vriendschappen en relaties kunnen vreedzaam gedijen dankzij allerhande apps, maar mag het ook een beetje authentieker zijn? Ik word soms een beetje triest van kinderen met een schermpje tijdens een kerstconcert, leerlingen met een eindeloze resem Tik-tok filmpjes en de enige ambitie om YouTuber te worden. Is het om de leemte en het gebrek aan oprechte aandacht op te vullen? Ik hoop dat iedereen hier voor zichzelf een evenwicht in kan vinden.

Veel liefs, Annelies